آزمون هماهنگ، ابزار رصد «اهداف کسب شده»

آزمون‌های هماهنگ بسته مدیریت کلاسی، شامل خدمات زیر است:

الف) آمادگی آزمون: ارزشیابی منظم و مکرر از جریان یادگیری، به منظور بهبود کیفیت آموزش، از طریق تعیین میزان تسلط دانش‌آموزان به آموختنی‌ها و نیز نشان‌ دادن مطالبی که دانش‌آموزان نیاموخته‌اند. در این نوع از ارزشیابی، دانش‌آموز، مشاور، مدیر و معلم خود درباره‌ی نتایج به داوری می‌نشینند و به عنوان بازخوردی شخصی، از آن بهره می‌گیرند.
محتوای آمادگی آزمون: شامل پرسش‌های چهارگزینه‌ای به همراه پاسخنامه‌ی تشریحی و گزارش‌های متنوع تحلیلی و توصیفی
مخاطب: دانش‌آموز، معلم، مدیر و اولیا؛

ب) آزمون: ابزار قضاوت در مورد عملکرد افراد و ارزش‌گذاری آن‌ها، از طریق نمره دادن و تعیین رتبه برای دانش‌آموز و ارزیابی اجرای صحیح وظایف معلم و کادر آموزشی مدرسه. نتایج آزمون، به عنوان نوعی ارزشیابی پایانی به طور مکتوب و تفصیلی، به مدیر، معلم، مشاور، دانش‌آموز و اولیای وی، گزارش می‌شود.

محتوای آزمون: چندین مرحله آزمون، شامل پرسش‌های چهارگزینه‌ای، به همراه دفترچه‌ی پاسخنامه‌ی تشریحی.
ویژگی ظاهری: دفترچه‌ی سؤال آزمون؛ متن و جلد تک‌رنگ یا جلد رنگی، دفترچه‌ی پاسخنامه‌ی تشریحی؛ متن و جلد تک‌رنگ.
مخاطب: دانش‌آموز، معلم، مدیر و اولیاء.

آزمون‌ها از قدیمی‌ترین ابزارهای ‌آموزشی هستند که در فرآیند یاددهی- یادگیری، مورد استفاده قرار می‌گیرند. آزمون پایانی، یک روش ارزشیابی است که در پایان آموزش و فرآیند یادگیری، از پیشرفت تحصیلی دانش‌آموز و عملکرد آموزشی معلم، صورت می‌پذیرد. این نوع ارزشیابی، به دلیل نتایج کمّی و عینی که در اختیار اعضای درگیر در فرایند آموزش قرار می‌دهد، عموماً با فراوانی بالایی در مدارس و مقاطع مختلف، مورد استفاده قرار می‌گیرد. آزمون، به عنوان ارزشیابی پایانی، مانند هر ابزار سنجش دیگری، از معایب و محاسنی برخوردار است. برای آنکه با آزمون پایانی بهتر آشنا شویم، شاید بهتر باشد کمی به واشکافی مفهوم ارزشیابی بپردازیم.

در بسته مدیریت کلاسی، ارزشیابی از دو جنبه، مورد توجه قرار گرفته است:

• ارزشیابی در خدمت فرآیند یاددهی- یادگیری؛
• ارزشیابی از آموخته‌ها در فرآیند یاددهی- یادگیری.

چگونه از آزمون هماهنگ استفاده کنیم؟

آزمون‌های هماهنگ به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای مسئولان آموزشی مدارس و دانش‌آموزان در بررسی فرآیند یاددهی- یادگیری، دارای اهداف و کارکردهای متفاوتی هستند. اما این اهداف، تنها زمانی محقق می‌شوند که نتایج کسب شده در هر آزمون، به درستی و در كوتاه‌ترین زمان ممكن، مورد بررسی قرار گیرد. در واقع، شاید خوب یا بد بودن نتیجه‌ی این آزمون‌ها، فی‌نفسه اهمیت چندانی نداشته باشد، اما بررسی دلایل نتایج مثبت یا منفی آن‌ها، قطعاً در روند بهبود وضعیت آموزشی، مؤثر خواهد بود. گزارش‌های آزمون‌های هماهنگ، برای پاسخ بدین نیاز طراحی شده‌اند.

معمولاً بعد از هر آزمون هماهنگ، گزارش‌هایی از نتایج آزمون، در اختیار مسئولان مدارس و دانش‌آموزان قرار می‌گیرد. دانستن شیوه‌ی درست استفاده از این گزارش‌ها، برای اعضای مختلف مدرسه، از اهمیت بسزایی برخوردار است. اگر گزارش‌های هر آزمون به درستی تحلیل نشود و مورد واکاوی قرار نگیرد، در واقع نتیجه‌ی آزمون هم به درستی بررسی نشده است.
پس می‌توان نتیجه گرفت، بررسی دقیق گزارش‌های هر آزمون، مهم‌ترین وظیفه‌ی یک مدیر، مشاور، معلم یا دانش‌آموز پس از برگزاری هر آزمون هماهنگ است. اما متأسفانه بیش‌تر مسئولان یا دانش‌آموزان، این بررسی را جدی نمی‌گیرند و شاید هم از چند و چون کاربست آن، اطلاع دقیقی ندارند. به همین دلیل، مرآت در هر آزمون هماهنگ، علاوه ‌بر کارنامه‌های معمول و مرسوم، گزارش‌های متنوع دیگری با هدف، تحلیل و بررسی دقیق‌تر نتایج آزمون‌ها، در اختیار اعضای مدرسه قرار می‌دهد که قطعاً در تحلیل و بررسی دقیق‌تر نتیجه‌ی آزمون و پیدا کردن راهکارهایی برای رفع نقاط ضعف فردی، بسیار مؤثر خواهد بود.

پس از برگزاری آزمون، تصحیح پاسخبرگ‌ها و انجام روندهای مربوط به پردازش داده‌ها، 8 نوع کارنامه و گزارش به صورت کاغذی برای مدارس شرکت‌کننده، صادر و توسط دفتر مرکزی یا نمایندگی، برای هر مدرسه ارسال می‌شود. در کنار کارنامه‌ها و گزارش‌های ارسالی، برای رتبه‌ی اول هر پایه‌ی مدرسه در آزمون، لوح تقدیری ارسال می‌شود. گزارش‌های ارائه‌شده برای هر آزمون، تنها به کارنامه‌های کاغذی خلاصه نمی‌شود، بلکه بر روی پایگاه اینترنتی مرآت و در صفحه‌ها‌ی اختصاصی اعضای مدرسه، امکان دسترسی به بیش از 35 نوع مختلف از انواع گزارش‌های تحلیلی و توصیفی از عملکرد آموزشی یک مدرسه، با فرمت‌های مختلف، برای استفاده مدیر و سایر اعضای مدرسه وجود دارد.